Sommige woorden kom je ineens overal tegen. Op werk, in nieuwsberichten of tijdens gesprekken met vrienden. ‘Pragmatisch’ is zo’n woord. Het klinkt slim, maar wat bedoelen mensen er precies mee? Vaak wordt het gebruikt om een bepaalde houding te omschrijven. Niet te veel nadenken, gewoon doen. Maar klopt dat wel? De betekenis blijkt net iets genuanceerder dan dat.
Door te begrijpen wat er echt bedoeld wordt, kun je er beter op inspelen. Dat geldt op je werk, thuis of als je zelf zo genoemd wordt. Want ja, het kan ook over jou gaan. Je leert iemands gedrag beter herkennen als je snapt wat het woord inhoudt. Het helpt om situaties sneller te begrijpen. Dat maakt communicatie duidelijker en verwachtingen realistischer. Geen vaag jargon dus, maar helderheid in gewone taal. Dat is waar het bij pragmatisme uiteindelijk om draait.
Wat betekent pragmatisch precies?
Wie pragmatisch denkt, kijkt vooral naar wat werkt. Geen lange theorieën, maar een oplossing die nu toepasbaar is. Het woord komt uit het Grieks en heeft te maken met doen. Dus niet eindeloos wikken, maar beslissen op basis van wat haalbaar is. Daarbij telt het resultaat meer dan de perfecte aanpak. Je ziet dit terug in situaties waar iemand snel schakelt.
Denk aan een collega die niet alle opties onderzoekt, maar direct een werkbare route kiest. Of aan iemand die liever iets probeert dan eerst alles tot in detail plant. Dat betekent niet dat het slordig is. Het draait juist om overzicht houden zonder te verdwalen in details. Pragmatisme laat zich samenvatten als doelgericht handelen, met de middelen die voorhanden zijn. Geen grote verhalen, maar oplossingen die werken in de praktijk.
Wanneer ben je een pragmatisch persoon?
Een pragmatisch persoon denkt vooral in mogelijkheden. Je kijkt naar wat er nu nodig is om verder te kunnen. Je denkt niet in ideale omstandigheden, maar in wat er vandaag wél kan. Dat merk je aan hoe je beslissingen neemt. Je laat je niet leiden door wat perfect is, maar door wat haalbaar voelt. Iemand met deze aanpak blijft vaak rustig, ook als een situatie tegenzit. Je hoeft niet overal een lang overleg aan te koppelen.
Soms helpt het juist om iets gewoon te proberen. Je weet snel wat werkt en wat niet. Daardoor kom je sneller tot actie. Mensen in je omgeving kunnen dit als verfrissend ervaren. Je haalt de druk van de ketel en houdt het praktisch. Toch kan het ook botsen met mensen die eerst alles willen overdenken. Juist dat verschil maakt duidelijk dat pragmatisme geen stijl is voor iedereen, maar het kan wel aanstekelijk werken.
Pragmatisch in de praktijk: van werk tot woning
Je merkt het vaak pas in de uitvoering: pragmatisme zie je terug in hoe mensen klussen, plannen of samenwerken. Bij een verbouwing bijvoorbeeld, kies je eerder voor snelheid dan voor eindeloos overleg. Iemand die pragmatisch is, kijkt eerst naar de basis. Dat kan betekenen dat je een stukadoor in Maastricht inschakelt omdat hij snel beschikbaar is, niet omdat hij het hele interieur perfect aanvoelt. Het gaat om vooruitgang boeken.
Niet alles hoeft direct af of volgens het boekje. Ook op de werkvloer zie je deze aanpak terug. Denk aan een collega die met beperkte middelen toch een klant helpt. Of iemand die liever direct belt in plaats van eindeloos mailt. Die keuzes lijken klein, maar maken vaak het verschil tussen blijven hangen of verdergaan. Pragmatisme zit dus niet in grote gebaren, maar in het lef om te kiezen wat nu werkt.
Wat is het tegenovergestelde van pragmatisch denken?
Waar een pragmatische denker vooral kijkt naar wat nu kan, zoekt een idealist naar de beste versie van iets. Die aanpak richt zich vaak op de lange termijn. Je streeft naar het meest kloppende plaatje, ook al kost dat meer tijd. Dit kan in sommige situaties waardevol zijn. Maar het risico is dat je blijft hangen in theorie. Je blijft dan onderzoeken, plannen of afwachten.
Een pragmatisch persoon heeft daar minder last van. Je kiest voor actie, ook als niet alles duidelijk is. Dat zorgt voor snelheid, maar kan ook tot wrijving leiden. Zeker als iemand anders alles tot in de puntjes wil uitwerken. In de praktijk komt het vaak neer op balans. Je hoeft geen keuze te maken tussen zwart of wit. Het helpt om soms even gas terug te nemen, maar ook om niet alles tot op de millimeter te willen beheersen.
Waarom wordt pragmatisch vaak positief bedoeld?
Het woord pragmatisch klinkt in gesprekken vaak als een compliment. Je hoort het terug bij sollicitaties, in beoordelingen of tijdens vergaderingen. Iemand die pragmatisch denkt, wordt gezien als iemand die dingen gedaan krijgt. Je maakt keuzes die werken in de praktijk. Dat waarderen veel werkgevers. Het scheelt tijd, geld en frustratie. Maar er zit meer achter. Je laat ook zien dat je flexibel denkt.
Je past je aan zonder in te leveren op resultaat. Dat maakt je vaak prettig om mee samen te werken. Toch denken sommigen dat pragmatisch gelijkstaat aan ongevoelig. Je zou geen oog hebben voor nuance of emotie. Maar pragmatisch denken sluit dat niet uit. Je kijkt gewoon wat binnen de situatie past. Soms betekent dat luisteren, soms handelen. Het draait om afstemming, niet om kilte. Precies daarom blijft het woord terugkomen in positieve context.
Zo herken je pragmatisme bij jezelf en anderen
Je herkent een pragmatisch persoon vaak aan directe vragen of duidelijke oplossingen. Geen lange inleidingen, maar to the point. Jij pakt liever een doekje dan te klagen over een vlek. Of je regelt iets via een app, omdat dat sneller werkt dan eindeloos overleggen. In gesprekken blijf je bij de kern. Je zoekt geen diepere lagen als die niet nodig zijn.
Ook in relaties of teams kom je snel in actie. Je merkt wanneer iets vastloopt en kiest dan een andere aanpak. Dat hoeft niet spectaculair te zijn. Het zit in kleine keuzes. Bijvoorbeeld de route kiezen zonder files, of een taak afronden op een manier die goed genoeg is. Niet perfect, wel effectief. Herken je dit in jezelf of iemand anders? Dan speelt pragmatisme waarschijnlijk een grotere rol dan je denkt.
Slim omgaan met wat werkt
Pragmatisme is geen eigenschap die je wel of niet hebt. Het is een manier van kijken. Wie zich hierin herkent, weet dat niet alles perfect hoeft. Soms helpt het al om gewoon te beginnen. Door keuzes te maken op basis van wat nu mogelijk is, kom je verder. Dat geldt op werk, in relaties of bij dagelijkse beslissingen. Je hoeft niet alles te overdenken of uit te stellen. Wie iets praktisch aanpakt, merkt vaak sneller resultaat. En dat geeft rust. Je hoeft niet altijd op de perfecte oplossing te wachten. Soms ligt de beste stap gewoon voor je neus.
