Een goede nachtrust is erg belangrijk voor je lichaam en mentale gezondheid. Maar wist jij dat deze nachtrust op te delen is in verschillende slaapcyclussen? Elke cyclus bestaat uit verschillende fasen, ieder met hun een eigen functie. Zo kunnen ze bijdragen aan herstel, geheugen, emotionele balans en energie. Een cyclus duurt ongeveer 90 minuten en wordt meerdere keren herhaald per nacht. Dit kunnen we zien in een hypnogram, oftewel een visuele weergave van je slaapstructuur. In dit artikel lees je wat de vier belangrijkste slaapfasen betekenen en waarom ze zo belangrijk zijn voor je gezondheid.
Wat is een hypnogram?
Een hypnogram is een visuele weergave van je slaapstructuur gedurende de nacht. Het laat zien hoe je verschillende slaapfasen, van sluimerfase tot diepe slaap en REM-slaap, elkaar opvolgen in meerdere cycli. Op het hypnogram zie je een patroon van golven, waarbij elke daling en stijging een overgang tussen de slaapfasen weergeeft. Dit maakt het een handig hulpmiddel om inzicht te krijgen in je slaapkwaliteit en -ritme. Zo kun je bijvoorbeeld zien of je voldoende diepe slaap of REM-slaap krijgt, of dat je vaak wakker wordt tussendoor. Hieronder staan de 4 slaapfases die wij doorlopen iedere nacht:
- Sluimerfase (NREM 1)
- Lichte slaap (NREM 2)
- Diepe slaap (NREM 3)
- REM-slaap
In dit artikel lees je meer over wat elke afzonderlijke fase precies betekent en waarom een evenwichtige verdeling tussen deze fasen zo belangrijk is voor je herstel en gezondheid.
Sluimerfase (NREM 1)
De eerste fase van de nacht is de sluimerfase, ook wel bekend als NREM 1. Dit is het overgangsmoment van waken naar slapen en duurt vaak maar een paar minuten. In deze fase vertraagt je ademhaling, ontspannen je spieren en neemt je hersenactiviteit langzaam af. Toch ben je nog erg gevoelig voor prikkels uit je omgeving. Een zacht geluid of een beweging kan je snel weer wakker maken. Veel mensen ervaren in deze fase dan ook vaak een plotselinge spierschok of het gevoel dat ze vallen. Dit fenomeen wordt ook wel een hypnagoge schok genoemd en is volkomen normaal. Hoewel deze fase dus erg kort is, zorgt het er wel voor dat je in de juiste slaapcyclus terecht komt.
Lichte slaap (NREM 2)
Na de sluimerfase kom je terecht in de lichte slaap, oftewel de NREM 2. Tijdens de lichte slaap daalt je lichaamstemperatuur, wordt je hartslag regelmatiger en ontspant je lichaam verder. Je hersenactiviteit neemt nog meer af, hoewel het Hypnogram af en toe korte activiteit laat zien. Lichte slaap zorgt voor een soepele overgang van oppervlakkige slaap naar diepe slaap, en duurt het langste van alle fases. Hier begint je lichaam al voorzichtig met herstellen van de inspanningen van de dag. Je verwerkt alle informatie die je de dag hebt opgeslagen en sorteert het in je brein. Het kan zijn dat je een slaperig gevoel hebt als je wordt gewekt in de lichte slaap, maar meestal voel je je nog niet extreem verward.
Diepe slaap (NREM 3)
De derde fase is de diepe slaap. Deze fase wordt ook wel de slow-wave sleep genoemd en is de meest herstellende slaapfase voor het lichaam. Je ademhaling en hartslag zijn dan op hun laagste niveau, spieren ontspannen volledig en is er minimale hersenactiviteit. Het is een stuk lastiger om uit deze fase wakker gemaakt te worden en na het wakker worden voel je je vaak erg suf. Tijdens de diepe slaap herstelt je lichaam zich het meest. Spierweefsel wordt gerepareerd, cellen vernieuwen zich en het immuunsysteem krijgt een boost. Voor sporters en mensen met een drukke levensstijl is voldoende diepe slaap daarom onmisbaar.
REM-slaap
Na de diepe slaap volgt de REM-slaap. Deze fase heet zo vanwege de snelle oogbewegingen die in deze fase plaatsvinden. REM staat namelijk voor rapid eye movement. Opvallend genoeg lijken de hersenen tijdens REM-slaap bijna net zo actief als wanneer je wakker bent. Dit is de fase waarin de meeste dromen voorkomen. In deze fasen zijn je spieren tijdelijk verlamd. De REM-slaap is belangrijk voor de verwerking van emoties en het geheugen. Nieuwe informatie wordt hier overgezet als bestaande kennis. Bij onvoldoende REM-slaap kan het zijn dat je gevoeliger bent voor prikkels en meer moeite hebt met stress.
Slaapkwaliteit verbeteren
Slaap jij nu niet goed? Dan zijn er gelukkig verschillende manierem om jouw slaapritme te verbeteren. Denk aan het vermijden van prikkels voor het slapen en het creëeren van een rustige slaapomgeving met een comfortabel matras. Door slaapadvies op maat weet je precies welk matras jij nodig hebt voor de beste ondersteuning tijdens je slaap. Dit kan een groot verschil maken in hoe uitgerust je wakker wordt en hoe je hypnogram eruit zal zien in de ochtend.
