Hypothermia is een serieus risico bij lage temperaturen. Je lichaam verliest warmte sneller dan het kan produceren. Dit zorgt ervoor dat de lichaamstemperatuur onder de 35 graden daalt. Daardoor werken organen en spieren minder goed. Uiteindelijk kan het zelfs levensgevaarlijk worden. Veel mensen denken dat hypothermie alleen voorkomt bij extreme kou, maar dat klopt niet. Ook bij milde temperaturen, vooral in natte of winderige omstandigheden, kan het gebeuren.
Je merkt het vaak niet meteen. De eerste signalen zijn rillingen, koude vingers en tintelingen. Later ontstaan verwardheid, coördinatieproblemen en vermoeidheid. Zonder ingrijpen kunnen bewusteloosheid en hartfalen volgen. Het is dus belangrijk om snel te handelen. Dit geldt zeker voor mensen die veel buiten zijn. Wandelaars, fietsers en bouwvakkers lopen extra risico. Het dragen van warme, droge kleding helpt. Ook voeding en voldoende beweging houden de lichaamstemperatuur op peil.
Wat is hypothermia?
Hypothermia betekent dat de lichaamstemperatuur te laag wordt. Normaal is die rond de 37 graden. Wanneer het lichaam deze temperatuur niet kan vasthouden, raken organen in de problemen.
Milde hypothermie begint bij een temperatuur tussen de 32 en 35 graden. Dit veroorzaakt rillen, een tragere hartslag en sufheid. Matige hypothermie (28 tot 32 graden) leidt tot ernstige verwarring en spierzwakte. Bij minder dan 28 graden stoppen vitale functies geleidelijk. Dit kan dodelijk zijn.
Je lichaam koelt af door koude lucht, wind of water. Natte kleding versnelt het proces. Ook alcohol, uitputting en ondervoeding vergroten het risico. Vooral kinderen en ouderen zijn kwetsbaar. Hun lichaam past zich minder goed aan temperatuurveranderingen aan.
Hoe ontstaat hypothermia?
Je lichaam verliest warmte op verschillende manieren. Koude lucht, wind en water spelen daarbij een grote rol. Vooral water versnelt het afkoelingsproces. Natte kleding trekt warmte uit je lichaam, waardoor je snel onderkoeld raakt. Ook harde wind verlaagt je temperatuur. Zelfs bij een milde buitentemperatuur kan onderkoeling optreden als de omstandigheden ongunstig zijn.
Lichaamsenergie is nodig om warm te blijven. Bij te weinig voeding of vermoeidheid heb je minder reserves. Alcohol en bepaalde medicijnen verstoren daarnaast de temperatuurregeling. Hierdoor voel je de kou minder snel, terwijl je lichaam wel afkoelt. Situaties waarin je lang stilzit of ligt vergroten het gevaar.
Symptomen en gevolgen van hypothermia
Rillen is het eerste teken van onderkoeling. Je lichaam probeert warmte te genereren door spieren te laten trillen. Dit stopt zodra de hypothermie erger wordt. Daarna ontstaan traagheid, spraakproblemen en verwarring. Iemand met ernstige hypothermie reageert nauwelijks en kan bewusteloos raken.
Bij diepe onderkoeling daalt de hartslag. Organen krijgen te weinig zuurstof, waardoor de situatie levensbedreigend wordt. Snelle hulp is dan noodzakelijk. Wie langere tijd in de kou blijft, loopt risico op permanente schade aan weefsels.
Wie lopen het meeste risico?
Sommige mensen zijn gevoeliger voor onderkoeling. Ouderen en kinderen hebben een minder efficiënte temperatuurregeling. Ze verliezen sneller warmte en merken kou later op. Ook buitensporters en bouwvakkers lopen gevaar, vooral bij nat of winderig weer.
Mensen die langdurig buiten werken, zoals een dakdekker in Geldrop, worden extra blootgesteld aan kou en wind. Goede kleding en voldoende pauzes kunnen helpen om de lichaamstemperatuur stabiel te houden.
Wat kun je doen bij hypothermia?
Onderkoeling vraagt om directe actie. Breng iemand naar een warme, beschutte plek. Natte kleding moet zo snel mogelijk uit. Droge en warme stoffen helpen het lichaam weer op temperatuur te komen.
Warm drinken zonder cafeïne of alcohol ondersteunt het herstel. Zorg ervoor dat iemand rustig en gecontroleerd opwarmt. Plotselinge hitte, zoals een hete douche, kan gevaarlijk zijn. Bij ernstige hypothermie is medische hulp nodig.
Hoe kun je het voorkomen?
Goede kleding is belangrijk bij koude omstandigheden. Draag meerdere lagen om warmte vast te houden. Waterafstotende en winddichte materialen verminderen warmteverlies.
Blijf actief om de doorbloeding op gang te houden. Een gevulde maag helpt het lichaam beter te functioneren. Vermijd lange blootstelling aan koude wind of natte ondergrond. Controleer regelmatig hoe je je voelt, zeker als je langere tijd buiten bent.
Waarom alert blijven op hypothermia belangrijk is
Onderkoeling sluipt vaak langzaam binnen. Je merkt niet altijd meteen dat je lichaamstemperatuur daalt. Daarom is het slim om voorbereid te zijn en signalen vroeg te herkennen.
Zorg voor warme kleding en voldoende energie. Voorkomen is beter dan genezen, vooral als je veel tijd in de kou doorbrengt. Door je bewust te zijn van de risico’s, kun je jezelf en anderen beschermen tegen de gevaren van hypothermie.
